Deeleconomie en de arbeidsmarkt
De deeleconomie is inmiddels de status van trend ontstegen. Het is een nieuw, groeiend onderdeel van de economie aan het worden. Bezit staat steeds vaker niet centraal, het gaat steeds vaker om gebruik. Een mooie ontwikkeling, maar welke gevolgen heeft dit voor de arbeidsmarkt?
Hoeveel minuten staat een boormachine gedurende "z'n hele leven" eigenlijk aan?
Met deze vraag en even later het antwoord probeerde Peerby enkele weken geleden op Facebook mensen aan het denken te zetten over "het gebruik en bezit van spullen." Dat is de business van Peerby, die in de buurt vraag en aanbod van spullen aan elkaar koppelt. Een heel praktisch voorbeeld van de deeleconomie.
Het model van de deeleconomie is toe te passen op allerlei sectoren, producten en diensten. Voor kamers, een ruimte of complete huis AirBNB, voor een auto SnappCar, voor een ritje BlaBlaCar of Uber. En zo kunnen we nog even doorgaan. Allemaal diensten, die door gebruiker en eigenaar van iets samen te brengen om een 'deal' te maken.
Als je kijkt naar de gevolgen voor de arbeidsmarkt, dan is daar nog niet heel veel onderzoek naar gedaan. De ontwikkeling is relatief nieuw en oorzaak-gevolg analyses maken op dit thema is niet eenvoudig. Het betreft veel indirecte effecten, die moeilijk direct toe te rekenen zijn aan de deeleconimie.
Hotelbranche, AirBNB en de arbeidsmarkt
In het toerisme staat AirBNB inmiddels in de top5 van meest bezochte sites bij het boeken van een reis. De conversie is niet exact bekend, maar de hotelbranche zegt zelf de gevolgen van AirBNB in de eigen cijfers terug te zien. Laten we de Hilton groep en AirBNB even met elkaar vergelijken om een indruk te krijgen van de gevolgen als het gaat om "arbeid".
Hieronder een overzichtje van wat cijfers (Bron: eigen publicaties van de organisaties)
Ze hebben beiden een vergelijkbare hoeveelheid accomodaties beschikbaar. Het verschil in personeel is schikbarend groot.
Het businessmodel van AirBNB zorgt ervoor dat de verhuurder van het huis vele functies heeft: De reseveringsafdeling, de receptie, het kamermeisje en de hotelmanager. De verhuurder van een huis heeft geen afdeling HR, geen afdeling MarCom en heeft ook geen Business Controllers in dienst.
Er ontstaat natuurlijk ook werk
AirBNB heeft dus een businessmodel waarbij personeel, ten opzichte van het klassieke model, verdwijnt. De taken die er uiteraard wel zijn, worden op een andere manier ingevuld. Meestal door de eigenaar van het object zelf. Ik heb als AirBNB gast ook gezien dat er AirBNB schoonmaakservices ontstaan, bijvoorbeeld in Los Angeles. Schoonmakers, die AirBNB huizen bij wisseling van gasten komen schoonmaken en klaarmaken voor de volgende gasten. In Barcelona is een AirBNB sleutelbeheerservice bedrijfje, die namens AirBNB eigenaren sleuteloverdrachten voor gasten regelt. Het zijn echter vaak situationele klusjes en geen "harde banen".
Een verschuiving en daardoor een verkleining van de arbeidsmarkt
Je ziet in de case AirBNB functies verdwijnen en losse taken elders ontstaan. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor Uber, die het aantal functies als taxichauffeur onder druk zet, maar aan de andere kant de mogelijkheid biedt aan mensen om zelf een private driver te worden. Zie hier een "wervingsadvertentie" via Facebook, waarbij (op het eerste oog) de competenties van de auto overigens een dominantere plek hebben dan de persoon....
Daarnaast gaat het om het intensiever gebruiken van producten (een hoge bezettingsgraad). Mensen lenen/huren in de deeleconomie spullen van elkaar. Dan is het logische te verwachten dat het het aantal nieuwe aankopen afneemt. Een boor lenen in plaats van kopen heeft gevolgen voor winkels die boormachines verkopen. Minder afzet, minder omzet, minder personeel. Dit is wellicht een beetje een gevaarlijke redenatie, maar helemaal zonder gevolgen zal het niet blijven.
Hoe nu verder?
De komende jaren zal de deeleconomie een vaste plek verwerven in onze maatschappij. De arbeidsmarkt merkt dat al en zal dat vaker gaan merken. De verschuiving zorgt voor krimp in formele functies en zal leiden tot een groei van meer informele taken. Hoewel het slechts een deel van de totale arbeidsmarkt betreft, is het een beweging om goed in de gaten te houden.
Afsluitend een voorbeeld van de botsing tussen onze formele structuren en nieuwe ontwikkelingen. Niet een direct gevolg van de deeleconomie, wel een goed voorbeeld van een dergelijke botsing. Het had immers ook de verhuur van een auto via SnappCar kunnen zijn. Hierbij hoop ik oprecht dat de beleidsmakers tijdig oog hebben voor deze verschuiving. Om dit soort klein leed te voorkomen: "Bijstand kwijt om kleine verkoop via Martkplaats.nl"
